نحوه شارژ گاز کولر گازی اسپلیت و پنجره‌ای به زبان ساده و کاربردی
اگر کولر گازی شما باد گرم می‌زند، به‌درستی خنک نمی‌کند یا صداهای غیرعادی تولید می‌کند، به احتمال زیاد با مشکل کمبود یا تخلیه گاز مبرد مواجه هستید. در چنین شرایطی، شارژ گاز کولر گازی تنها راه‌حل مؤثر برای بازگرداندن عملکرد بهینه سیستم است. اما سوالی که برای اکثر کاربران مطرح می‌شود این است که چگونه باید کولر گازی را شارژ کنیم؟ آیا این کار را می‌توان در منزل انجام داد؟ آیا روش شارژ برای کولر گازی اسپلیت با مدل‌های پنجره‌ای تفاوت دارد؟ و از همه مهم‌تر، کدام نوع گاز برای دستگاه آن‌ها مناسب است؟
در این مقاله، قصد داریم به‌صورت کامل و دقیق، نحوه شارژ گاز کولر گازی را مرحله‌به‌مرحله آموزش دهیم و تفاوت‌های بین شارژ گاز اسپیلت و کولرهای پنجره‌ای را بررسی کنیم. محتوای این راهنما به‌گونه‌ای تدوین شده که هم برای کاربران خانگی قابل فهم باشد و هم برای تکنسین‌های فنی مفید. اگر به دنبال آموزش شارژ گاز کولر اسپلیت یا اطلاعاتی درباره هزینه شارژ گاز کولر گازی هستید، جای درستی آمده‌اید.
از کجا بفهمیم کولر گازی نیاز به شارژ گاز دارد؟
یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های کاربران در فصل گرم سال، کاهش عملکرد سیستم سرمایش کولر گازی است. اما چگونه تشخیص دهیم که این کاهش عملکرد ناشی از کمبود گاز است یا دلایل دیگری دارد؟ در این بخش، به نشانه‌های قطعی نیاز به شارژ گاز کولر گازی می‌پردازیم؛ مواردی که اگر به‌موقع شناسایی شوند، می‌توانند از آسیب‌های جدی به کمپرسور و افزایش هزینه‌های تعمیر جلوگیری کنند.
مهم‌ترین علائم کمبود گاز کولر گازی
- کاهش محسوس سرمایش: زمانی که کولر روشن است، اما هوای خروجی دیگر خنک نیست یا سرمای سابق را ندارد.
- یخ‌زدگی روی لوله یا پنل داخلی: ایجاد برفک یا یخ در بخش لوله های مسی یا اواپراتور یکی از نشانه‌های رایج کاهش فشار گاز است.
- افزایش مصرف برق: کولری که گاز کافی ندارد، برای خنک کردن محیط فشار بیشتری به کمپرسور وارد می‌کند، در نتیجه مصرف انرژی بالا می‌رود.
- افزایش صدای کمپرسور یا روشن و خاموش شدن مکرر: عملکرد ناپایدار و صدای غیرمعمول ممکن است ناشی از تلاش بیش‌ازحد کمپرسور برای جبران کمبود گاز باشد.
آیا این علائم در کولرهای پنجره‌ای و اسپیلت تفاوت دارند؟
به‌صورت کلی، علائم کمبود گاز در کولر گازی پنجره‌ای مشابه مدل‌های اسپیلت است؛ اما در کولرهای پنجره‌ای، ممکن است بروز این نشانه‌ها دیرتر و محدودتر باشد زیرا دسترسی به اجزای داخلی کمتر است. در مقابل، در کولرهای اسپیلت به دلیل جدا بودن یونیت داخلی و خارجی، علائم سریع‌تر نمایان می‌شوند و تشخیص نیز آسان‌تر است.
اگر با هر یک از این علائم مواجه هستید، احتمالاً زمان آن رسیده که اقدام به شارژ گاز کولر گازی اسپلیت یا پنجره‌ای خود کنید.
در ادامه مقاله، به طور دقیق به اینکه چه زمانی باید گاز کولر گازی را شارژ کنیم و چطور این کار را ایمن و صحیح انجام دهیم خواهیم پرداخت.
چه زمانی دقیقاً باید گاز کولر گازی را شارژ کنیم؟
حالا که با نشانه‌های کمبود گاز آشنا شدید، سؤال اصلی این است: آیا همیشه باید با مشاهده این نشانه‌ها کولر را شارژ کنیم؟ یا شرایط خاصی برای شارژ گاز کولر وجود دارد؟ واقعیت این است که شارژ گاز فقط زمانی ضروری‌ست که شرایط فنی خاصی در سیستم اتفاق افتاده باشد.
در این بخش، به‌جای تکرار نشانه‌ها، به بررسی دقیق زمان‌های فنی و استاندارد شارژ گاز کولر گازی می‌پردازیم:
- پس از رفع نشتی یا تعمیر مدار تبرید
اگر دستگاه شما دچار نشتی شده یا قطعاتی مثل کمپرسور، شیر چهارراهه، کندانسور یا اواپراتور تعویض شده‌اند، سیستم باید کاملاً وکیوم شود و گاز به‌صورت استاندارد شارژ شود. در این شرایط، حتی اگر بخشی از گاز باقی مانده باشد، شارژ کامل الزامی‌ست. - پس از نصب اولیه توسط تکنسین (در مدل‌های اسپلیت)
در هنگام نصب کولر اسپیلت، اگر عملیات وکیوم به‌درستی انجام نشده باشد یا طول لوله‌ها بیشتر از مقدار استاندارد باشد، لازم است گاز اضافه شارژ شود. این نکته‌ای است که بسیاری از کاربران از آن غافل‌اند. - هنگام اجرای سرویس دوره‌ای حرفه‌ای
اگرچه شارژ گاز یک اقدام سالیانه الزامی نیست، اما در سرویس‌های دوره‌ای تخصصی (نه خانگی)، تکنسین‌ها وضعیت فشار سیستم را با مانومتر بررسی می‌کنند. اگر فشار پایین‌تر از حد نرمال باشد، شارژ جزئی یا کامل انجام می‌شود. این اقدام پیشگیرانه از خرابی زودهنگام کمپرسور جلوگیری می‌کند. - هنگام جابه‌جایی یا نصب مجدد کولر (به‌ویژه در کولرهای پنجره‌ای)
جابه‌جایی ممکن است باعث از بین رفتن بخشی از گاز شود یا سیستم را در معرض رطوبت قرار دهد. در این صورت، بهتر است کولر تخلیه و مجدداً شارژ شود تا عملکرد مطلوب داشته باشد.
قبل از شارژ، نوع گاز کولر گازی را بشناسید
پیش از هرگونه شارژ گاز، حتماً مطمئن شوید که کولر گازی شما با چه نوع مبردی کار می‌کند. استفاده از گاز اشتباه (مثلاً تزریق R22 در دستگاهی که با R410A طراحی شده) می‌تواند به کمپرسور آسیب جدی وارد کند.
برای تشخیص نوع گاز دستگاه:
- به برچسب روی یونیت خارجی (کندانسور) نگاه کنید
- یا مدل دستگاه را در سایت سازنده جست‌وجو کنید.
انواع رایج گازها در کولر گازی خانگی:
- R22: معمولاً در کولرهای قدیمی و پنجره‌ای
- R410A: رایج در اکثر اسپیلت‌های جدید
- R32: نسل جدیدتر، کارآمدتر و دوستدار محیط زیست
نکته فنی: تجهیزات شارژ برای R410A و R22 با هم متفاوت‌اند. حتماً با ابزار مناسب اقدام به شارژ گاز کولر اسپیلت یا پنجره‌ای کنید.
آموزش نحوه شارژ گاز کولر گازی اسپلیت به زبان ساده
اگر کولر گازی شما با کاهش راندمان یا علائم کمبود گاز مواجه شده و اطمینان دارید که نشتی برطرف شده یا سیستم نیاز به شارژ مجدد دارد، شارژ گاز مرحله‌ای حساس و فنی‌ست که باید با دقت بالا و ابزار مناسب انجام شود. در این بخش، مراحل شارژ گاز کولر گازی اسپلیت را به‌صورت گام‌به‌گام، دقیق و قابل‌فهم توضیح می‌دهیم.
1. ابزارهای موردنیاز برای شارژ گاز کولر گازی
برای شارژ صحیح، داشتن ابزار زیر ضروری است:
- کیت مانومتر یا گیج فشار دو قلو
- کپسول گاز مبرد (R410A یا R22 یا R32، بسته به نوع دستگاه)
- شیلنگ مخصوص شارژ و شیر سرویس
- آچار آلن و ابزار دسترسی به شیرهای فشار پایین و بالا
- ترازو دیجیتال برای اندازه‌گیری دقیق وزن گاز شارژ شده
- پمپ وکیوم (در صورت تخلیه کامل سیستم)
2. ایمنی و آماده‌سازی اولیه
پیش از شروع:
- دستگاه را خاموش کنید.
- اطمینان حاصل کنید که کولر بدون نشتی است.
- در صورت نیاز به تخلیه کامل گاز، از پمپ وکیوم استفاده کنید.
- تجهیزات را بررسی کنید تا فاقد نشتی، خرابی یا انسداد باشند.
3. اتصال گیج فشار و کپسول به یونیت خارجی
- شیر فشار پایین کولر (معمولاً با علامت “L”) را باز کنید.
- شیلنگ آبی گیج را به آن متصل کنید.
- شیلنگ زرد را به کپسول گاز متصل کنید و از سفت بودن اتصالات مطمئن شوید.
- شیر کپسول را کمی باز کرده و هواگیری کنید تا هیچ هوای اضافه در مسیر نباشد.
4. راه‌اندازی کولر و شروع شارژ گاز به‌صورت تدریجی
- کولر را در حالت سرمایش روشن کرده و کمپرسور را فعال کنید.
- گاز را به‌آرامی از طریق شیر فشار پایین وارد سیستم کنید.
- فشار گیج را مطابق با نوع گاز و شرایط دمای محیط تنظیم کنید. به‌عنوان مثال:
- نوع گاز فشار استاندارد هنگام شارژ (تقریبی)
R22 حدود ۶۰ تا ۷۰ psi
R410A حدود ۱۱۰ تا ۱۳۰ psi
R32 حدود ۱۱۵ تا ۱۲۵ psi
فشار دقیق بسته به مدل دستگاه و دمای محیط متفاوت است. حتماً به دفترچه راهنمای سازنده مراجعه شود یا با تکنسین مشورت گردد.
5. قطع گاز و بررسی عملکرد نهایی
- زمانی که فشار به حد استاندارد رسید، شیر کپسول را ببندید.
- سیستم را حدود ۱۰ دقیقه در حالت سرمایش نگه دارید و دمای خروجی هوا را بررسی کنید.
- اگر کولر عملکرد خوبی دارد و سرمای مناسب دارد، اتصال‌ها را به‌آرامی باز و تجهیزات را جدا کنید.
- محل اتصالات را مجدداً از نظر نشتی چک کنید.
اکنون عملیات شارژ گاز کولر گازی اسپلیت به‌درستی انجام شده و می‌توانید از عملکرد بهینه و مصرف انرژی پایین آن بهره‌مند شوید.
نحوه شارژ گاز کولر گازی پنجره‌ای
کولرهای پنجره‌ای به دلیل طراحی یکپارچه، ساختار ساده‌تری نسبت به کولرهای اسپلیت دارند و در بسیاری از مناطق هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، شارژ گاز کولر گازی پنجره‌ای نیز نیازمند دقت، ابزار مناسب و رعایت نکات ایمنی است.
تفاوت‌های اصلی با کولرهای اسپلیت:
- کمپرسور، کندانسور و اواپراتور همگی در یک یونیت قرار دارند؛
- اغلب از گاز R22 استفاده می‌کنند؛
- معمولاً فقط یک شیر سرویس دارند؛
- امکان دسترسی به شیر سرویس به دلیل طراحی فشرده ممکن است محدود باشد.
مراحل شارژ گاز کولر گازی پنجره ای
1. دسترسی به شیر سرویس و اتصال مانومتر
- در پشت دستگاه یا کنار کمپرسور به‌دنبال درپوش شیر سرویس بگردید.
- از آچار مناسب برای باز کردن درپوش استفاده کنید.
- شیلنگ آبی مانومتر را به شیر فشار پایین متصل کنید.
- شیلنگ زرد را به کپسول گاز (معمولاً R22) وصل کنید و هواگیری نمایید.
2. روشن کردن دستگاه و شارژ تدریجی گاز
- کولر را روشن کرده و در حالت سرد قرار دهید.
- کپسول را به‌آرامی باز کرده و گاز را وارد سیستم کنید.
- فشار مانومتر را حین کار رصد کنید؛ معمولاً برای گاز R22 فشار باید بین ۶۰ تا ۷۰ psi باشد.
3. قطع شارژ و بررسی عملکرد
- زمانی که فشار در محدوده استاندارد قرار گرفت و سرمای خروجی مناسب شد، شیر گاز را ببندید.
- کولر را حدود ۵ الی ۱۰ دقیقه روشن نگه دارید و عملکرد آن را بررسی کنید.
- در صورت نیاز، فشار را مجدد تنظیم یا اندکی گاز اضافه کنید.
توجه: اگر شیر سرویس در دسترس نباشد یا دستگاه فاقد آن باشد، نصب شیر سرویس جانبی یا استفاده از روش‌های فنی تخصصی نیاز است که بهتر است توسط تکنسین مجرب انجام شود.
پرسش‌های متداول
آیا می‌توان شارژ گاز کولر گازی را خودمان انجام دهیم؟
در ظاهر ممکن است این کار ساده به‌نظر برسد، اما واقعیت این است که شارژ گاز یک فرآیند کاملاً فنی و حساس است. اگر فشار اشتباه تنظیم شود یا نوع گاز نامناسب انتخاب گردد، ممکن است به کمپرسور آسیب جدی وارد شود. بنابراین انجام این کار توسط تکنسین مجرب توصیه می‌شود، به‌خصوص برای کولرهای اینورتر و اسپلیت‌های جدید.
از کجا بفهمیم کولر گازی ما با چه نوع گازی کار می‌کند؟
روی برچسب فنی که معمولاً روی یونیت خارجی نصب شده، نوع گاز (مثل R22، R410A یا R32) مشخص شده است. همچنین می‌توانید مدل دستگاه را جست‌وجو کرده یا به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید. انتخاب گاز اشتباه می‌تواند باعث خرابی سیستم شود.
آیا کولر گازی باید هر سال شارژ شود؟
خیر. اگر دستگاه سالم باشد و نشتی نداشته باشد، نیازی به شارژ سالیانه نیست. گاز مبرد در سیستم بسته باقی می‌ماند و تنها در صورت نشتی یا تعمیرات عمده نیاز به شارژ مجدد پیدا می‌کند. شارژ سالانه فقط زمانی انجام می‌شود که فشار سیستم به‌صورت تخصصی بررسی شده و کمبود گاز تأیید شود.
چه مقدار گاز برای کولر گازی نیاز است؟
میزان گاز بستگی به ظرفیت کولر (BTU)، نوع مبرد و طول لوله‌های رابط دارد. برای مثال، کولر گازی ۱۸۰۰۰ با گاز R410A معمولاً حدود ۱.۱ تا ۱.۴ کیلوگرم گاز نیاز دارد. با این حال، مقدار دقیق باید طبق اطلاعات روی پلاک دستگاه یا دفترچه راهنما تنظیم شود.
اگر کولر را شارژ کنیم ولی نشتی داشته باشد، چه می‌شود؟
شارژ گاز بدون رفع نشتی فقط اتلاف هزینه است و هیچ‌گاه عملکرد پایدار ایجاد نمی‌کند. حتی ممکن است نشتی باعث ورود هوا و رطوبت به سیستم شود که به کمپرسور آسیب می‌زند. بنابراین همیشه باید اول نشتی‌یابی و تعمیر انجام شود، سپس شارژ گاز صورت گیرد.
جمع‌بندی
در این مقاله، به‌صورت گام‌به‌گام بررسی کردیم که چگونه متوجه نیاز به شارژ گاز کولر گازی شویم، چه زمانی این کار ضروری‌ست و چطور باید آن را برای کولرهای اسپلیت و پنجره‌ای انجام دهیم. همچنین با انواع گازهای رایج آشنا شدیم و به پرسش‌های رایج کاربران پاسخ دادیم.
نکته مهم این است که شارژ گاز اگرچه ظاهر ساده‌ای دارد، اما فرآیندی فنی، حساس و نیازمند ابزار تخصصی است. استفاده از گاز نامناسب یا تنظیم اشتباه فشار می‌تواند به خرابی دائمی کمپرسور منجر شود. بنابراین توصیه می‌شود که همیشه این کار را با آگاهی کامل یا توسط تکنسین مجرب انجام دهید.