گاز R22

بررسی مشخصات فنی و نکات خرید گاز r22

گاز R22 که با نام شیمیایی کلرودی‌فلورومتان (CHClF₂) شناخته می‌شود، یکی از رایج‌ترین گازهای مبرد در سیستم‌های تبرید و تهویه مطبوع طی چند دهه گذشته بوده است. این مبرد از خانواده HCFC‌ها (هیدروکلروفلوروکربن‌ها) بوده و به دلیل خواص ترمودینامیکی پایدار، فشار کاری مناسب، تطابق با روغن‌های معدنی، و عملکرد موثر در شرایط اقلیمی متنوع، به سرعت در صنایع مختلف جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد.

با وجود آغاز طرح‌های جهانی برای حذف تدریجی R22 به دلیل پتانسیل تخریب لایه ازون (ODP = 0.05) و اثرات زیست‌محیطی آن، در ایران همچنان حجم قابل توجهی از سیستم‌های سرمایشی خانگی، صنعتی و تجاری بر پایه این مبرد فعالیت می‌کنند. در نتیجه، بازار گاز R22 نه‌تنها از بین نرفته بلکه به دلیل محدودیت واردات، افزایش نرخ ارز و رشد تقاضا برای تعمیر و نگهداری تجهیزات قدیمی، اهمیت و حساسیت بیشتری یافته است.

چرا هنوز R22 مهم است؟

• طی بیست سال گذشته، بسیاری از کمپرسورها، اکسپنشن ولوها و دیگر اجزای سیستم‌های تبرید، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که صرفاً با مبرد R22 سازگار باشند.
• تعویض کامل سیستم با مبردهای جایگزین مانند R410a یا R407C معمولاً مستلزم تعویض کمپرسور، شلنگ‌ها و حتی روغن سیستم است که هزینه‌بر و زمان‌بر است.
• تعمیرکاران، شرکت‌های خدماتی و صاحبان سیستم‌های قدیمی در بازار فعلی به دنبال تأمین مبرد اصل، با کیفیت و مطمئن R22 هستند تا از عملکرد بهینه دستگاه خود اطمینان حاصل کنند.

بنابراین، اگرچه R22 یک مبرد رو به خروج در مقیاس جهانی است، اما در بازار ایران، هنوز جایگاه کلیدی خود را حفظ کرده و خرید آگاهانه و مطمئن آن، دغدغه بسیاری از فعالان فنی و صنعتی به شمار می‌آید.

جدول مشخصات فنی گاز R22

نکاتی که باید بدانید

• فشار کاری R22 در سیستم‌های برودتی متوسط بوده و برای بسیاری از کمپرسورهای رفت و برگشتی (Reciprocating) و اسکرال (Scroll) مناسب است.
• این گاز با روغن‌های معدنی (MO) و آلکیل بنزن (AB) سازگار است، اما با روغن پلی‌ال‌استر (POE) که در گازهای جایگزین استفاده می‌شود، ناسازگار است.
• اگرچه راندمان R22 بالاست، اما به دلیل داشتن کلر در ساختار خود، در صورت نشت به محیط می‌تواند به لایه اوزون آسیب بزند. به همین دلیل استفاده از آن در برخی کشورها محدود یا ممنوع شده است.

کمپرسورها و شیرهای انبساط سازگار با گاز R22

یکی از نکات مهم هنگام انتخاب یا شارژ گاز R22، سازگاری کامل آن با اجزای اصلی سیکل تبرید مانند کمپرسور و شیر انبساط (Expansion Valve) است. استفاده از اجزای ناسازگار می‌تواند منجر به کاهش راندمان، آسیب دیدن قطعات یا حتی خرابی کامل سیستم شود.
در ادامه با اجزای کلیدی سازگار با گاز R22 آشنا می‌شویم:

کمپرسورهای سازگار با R22

گاز R22 عمدتاً با کمپرسورهایی طراحی شده که تحمل فشار متوسط داشته باشند و با روغن معدنی یا آلکیل بنزن کار کنند. کمپرسورهای زیر از جمله مدل‌هایی هستند که برای R22 مناسب‌اند:

نکته: اگر سیستم قبلاً با R22 کار می‌کرده، بهترین عملکرد زمانی به دست می‌آید که از کمپرسور اورجینال یا مدل جایگزین تایید شده استفاده شود.

شیرهای انبساط سازگار با گاز R22

شیر انبساط یا اکسپنشن ولو وظیفه کنترل میزان ورود مبرد به اواپراتور را بر عهده دارد. این قطعه باید با فشار کاری و دمای اشباع R22 تطابق کامل داشته باشد.

توجه: اگر قصد تعویض شیر انبساط را دارید، حتماً ظرفیت تبرید سیستم و نوع مبرد را به فروشنده اعلام کنید تا سایز صحیح انتخاب شود.

مقایسه گاز R22 با گازهای جایگزین

با توجه به محدود شدن تولید و استفاده از گاز R22 در بسیاری از کشورها، تولیدکنندگان سیستم‌های سرمایشی شروع به استفاده از مبردهای جایگزین کردند. در این بخش، به مقایسه فنی و کاربردی میان گاز R22 و گازهای جایگزین اصلی آن می‌پردازیم تا کاربران هنگام تعمیر، نوسازی یا خرید سیستم جدید تصمیم آگاهانه‌تری بگیرند.

نکات مهم هنگام انتخاب گاز جایگزین

• R410a فشار کاری بسیار بالاتری نسبت به R22 دارد؛ به همین دلیل سیستم‌های آن طراحی متفاوتی دارند. استفاده از این گاز در سیستم‌های R22 توصیه نمی‌شود.
• R407C از نظر فشار و ظرفیت سرمایشی نزدیک‌تر به R22 است و در برخی سیستم‌ها می‌تواند جایگزین شود، اما باید روغن و برخی اجزا تغییر یابند.
• R134a بیشتر برای سیستم‌های تبرید صنعتی و خودرو استفاده می‌شود و با فشار پایین‌تری کار می‌کند.

در نتیجه اگر سیستم شما به صورت پیش‌فرض با گاز R22 طراحی شده، بهترین عملکرد زمانی حاصل می‌شود که همچنان از گاز R22 اصلی و باکیفیت استفاده کنید. استفاده از گازهای جایگزین بدون تغییرات لازم، ممکن است باعث کاهش راندمان، افزایش مصرف انرژی و آسیب به قطعات شود.

راهنمای خرید گاز R22 و تشخیص گاز اصل از تقلبی

در بازار فعلی ایران، با توجه به کاهش واردات رسمی گاز R22 و بالا رفتن نرخ ارز، متأسفانه حجم زیادی از گازهای تقلبی و بی‌کیفیت وارد چرخه فروش شده‌اند. به همین دلیل، انتخاب درست در هنگام خرید گاز R22 بسیار حیاتی‌ست؛ چرا که استفاده از گاز غیراصل می‌تواند منجر به کاهش راندمان، آسیب به کمپرسور و حتی خرابی کامل سیستم سرمایشی شود.

چه نکاتی را هنگام خرید باید در نظر بگیریم؟

1. برند تولیدکننده گاز:
   برندهای معتبر مثل کولیب، هانیول، ایسکون و دی وای شناخته‌شده هستند و کیفیت و خلوص گاز آن‌ها تضمین شده است. خرید از برندهای نامعتبر بدون سابقه، ریسک بالایی دارد.
2. نوع بسته‌بندی و رنگ سیلندر:
   سیلندر گاز R22 به‌طور استاندارد با رنگ سبز روشن شناخته می‌شود. هرچند این رنگ در بازار ایران همیشه رعایت نمی‌شود، اما بسته‌بندی با کیفیت، چاپ شفاف و اطلاعات فنی کامل روی بدنه سیلندر می‌تواند نشانه‌ای از اصل بودن کالا باشد.
3.  وزن واقعی کپسول:
   وزن خالص گاز در سیلندرهای رایج معمولاً 13.6 کیلوگرم است. در هنگام خرید، حتماً وزن کل سیلندر را بررسی کرده و آن را با وزن قید شده تطبیق دهید. کم‌بودن وزن ممکن است نشان‌دهنده کم‌فروشی یا شارژ ناقص باشد.
4. میزان خلوص گاز:
   گاز R22 اصل دارای خلوص بالای 99.8٪ است. گازهای ناخالص می‌توانند رطوبت یا ترکیبات اضافی داشته باشند که باعث اختلال در عملکرد سیستم می‌شود. در صورت امکان از فروشنده درخواست برگه آنالیز یا شناسنامه محصول کنید.
5. خرید از تأمین‌کنندگان معتبر:
   خرید گاز R22 از فروشگاه‌های متخصص در تجهیزات برودتی مانند کالا سرد، خیالتان را بابت اصالت کالا، خدمات پس از فروش، و مشاوره فنی راحت می‌کند. بسیاری از فروشگاه‌های متفرقه تنها فروشنده‌اند و مسئولیتی در قبال کیفیت گاز ندارند.
6.  قیمت منطقی اما نه مشکوک:
   قیمت پایین‌تر همیشه نشانه فرصت نیست. در بازار گازهای برودتی، قیمت‌های خیلی پایین‌تر از نرخ میانگین بازار معمولاً به معنای تقلبی بودن یا ترکیب شدن گاز با مبردهای دیگر است.

عوامل اصلی مؤثر بر قیمت گاز R22

کاهش جهانی عرضه

با اجرای سیاست‌های زیست‌محیطی بین‌المللی، تولید و عرضه گاز R22 در سطح جهان به‌شدت کاهش یافته است. این محدودیت باعث شده بازار جهانی با کمبود این مبرد مواجه شود و در نتیجه، قیمت آن به‌صورت پیوسته افزایش یابد.

محدودیت واردات به کشور

تحریم‌های بین‌المللی، نوسانات نرخ ارز، و شرایط پیچیده گمرکی، فرآیند واردات قانونی گاز R22 به کشور را دشوار کرده‌اند. همین موضوع باعث افزایش قیمت تمام‌شده این محصول در بازار داخلی شده است.

تقاضای پایدار در بخش تعمیرات

تعداد زیادی از سیستم‌های برودتی خانگی، تجاری و صنعتی که در دو دهه اخیر نصب شده‌اند، همچنان بر پایه R22 کار می‌کنند. این موضوع موجب شده نیاز به شارژ مجدد، تعمیرات دوره‌ای و نگهداری این سیستم‌ها همچنان ادامه‌دار باشد.

گسترش نمونه‌های تقلبی در بازار

به‌دلیل کمبود گاز R22 اصل، برخی فروشندگان اقدام به عرضه گازهای ناخالص، ترکیبی یا حتی جایگزین‌های نامناسب با برچسب R22 می‌کنند. این محصولات، اگرچه در ظاهر ارزان‌تر هستند، اما می‌توانند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سیستم‌های برودتی وارد نمایند.

کلام آخر

گاز R22 اگرچه از منظر زیست‌محیطی در حال خروج از چرخه جهانی مصرف است، اما در ایران همچنان نقشی کلیدی در نگهداری و تعمیر هزاران سیستم سرمایشی دارد. این گاز با بسیاری از کمپرسورهای معتبر، روغن‌های موجود و شیرهای انبساط رایج سازگار بوده و تا زمانی که سیستم به درستی طراحی شده باشد، عملکرد قابل قبولی ارائه می‌دهد.

با توجه به افزایش نمونه‌های تقلبی در بازار و نوسانات قیمتی، انتخاب تأمین‌کننده‌ای معتبر اهمیت بالایی دارد. مجموعه کالا سرد آسیا با ارائه گاز R22 از برندهای معتبر، ضمانت اصالت کالا، مشاوره تخصصی و ارسال سریع، انتخابی مطمئن برای خریداران حرفه‌ای و تعمیرکاران محسوب می‌شود.

اگر به دنبال خرید گاز R22 با اصالت، قیمت مناسب و پشتیبانی فنی هستید، همین حالا از بخش محصولات دیدن فرمایید یا با کارشناسان ما تماس بگیرید.